تاي چي چوان يا تاي جي چوان (به انگليسي: Tai Chi Chuan يا Tai ji Quan) (با معني لغوي نهايت برتر) يكي از سيستم‌هاي نرم و درونيِ هنر رزمي ووشو يا كونگ‌فوي چيني مي‌باشد.
اين هنر رزمي، يكي از زيباترين و محبوب‌ترين هنرهاي رزمي در چين و كل جهان است و براي بهبود سلامتي، افزايش طول عمر و آرامش روحي انجام مي‌شود. اين هنر كه با نگرش عميق فلسفي شكل گرفته با كمك ايجاد چرخش انرژي در انسان و تخليه انرژي دروني يعني انرژي "چي" يا انرژي بايو الكترومغناطيس درون بدن انسان، يكي از قدرتمند ترين سبكهاي رزمي در جهان مي‌باشد. در اين هنر عضلات نقش زيادي ايفا نمي‌كنند ويك تاي چي كار سعي در رها كردن كل بدن دارد تا اين انرژي بتواند در بدن جاري شود و در موقع مناسب بتوان از آن براي دفاع ياحمله استفاده كرد. تاي چي چوان روش مشت زني يا هنر رزمي است كه بر اساس مفاهيم فلسفي آن سعي در به تعادل رساندن همه چيز دارد كه در حقيقت نماد يين و يانگ محصول اين فرايند است. " تاي چي" در فلسفه تائو به معناي فرايندي است كه "ووچي" را به "يين و يانگ" تبديل مي‌كند و تاي چي چوان هنر رزمي است كه بر اساس اين مفهوم عميق و فلسفي بنا شده‌است. اساتيد تائو صدها سال پيش با معرفي تاي چي در حقيقت هنر رزمي را معرفي نمودند كه هماهنگ با ريتم‌هاي طبيعت و قوانين حاكم بر طبيعت باشد تا در سطوح بالا نيز منتهي به ادراك طبيعت گردد. تاي چي ابتدا بدن را متعادل مي‌سازد , سپس انرژي دروني انسان , ذهن , تنفس عواطف , طبيعت و روح را متعادل مي‌سازد.
به ادامه مطالب برويد
هنر رزمي تاي چي چوان بر اساس ۱۳ الگوي اصلي شكل گرفته كه اين ۱۳ الگو عناصر شكل دهنده طبيعت و عناصر اوليه جهان هستند كه اساتيد كهن اين رشته با مطالعه عميق روي خواص اين عناصر كاربردي رزمي يافتند كه با طبيعت هماهنگ باشد.
از اين ۱۳ الگو، ۸ الگو مربوط به ۸ نوع جين، يا هشت نوع ضربه و دفاع مختلف با تخليه انرژي دروني مي‌باشد كه از تئوري هشت سه خطي ئي چينگ الهام گرفته شده‌است و ۵ الگوي ديگر آن مربوط به ۵ نوع حركت استراتژيك در تاي چي مي‌باشد كه از تئوري ۵ عنصر الهام گرفته شده‌است. به همين دليل مي‌گويند تاي چي باعت هماهنگي انسان با طبيعت مي‌شود كه در فلسفه وجودي انسان نيز اين امر قرار دارد. اما امروزه به دليل خواص بسيار زياد اين رشته و تاثيراتي كه در تنظيم ميدان انرژي و به دنبال آن تقويت جسم و روح دارد به عنوان هنر سلامت زيستن در سطح جهان مطرح است. تاي چي به عنوان هنري زيبا با تاكيد بر جنبه هنريِ آن در تمام سنين و شرايط تمرين مي‌شود و امروزه كاربرد رزمي آن استفاده كمتري دارد.
تاي چي چوان داراي ۵ سبك رزمي مي‌باشند كه عبارتند از: يانگ ؛ چن ؛ وو ؛ سون ؛ وو-هاو
در مورد بخش رزمي تاي چي، قابل ذكر است كه اين هنر بخش‌هاي رزمي مختلفي دارد كه عبارتند از:
- دوي لين: به مبارزات نمايشي دو يا چند نفره مي‌گويند كه به صورت قرار دادي و از پيش تعيين شده اجرا مي‌شود و نفرات فقط تكنيك‌هاي رزمي دفاع و حمله را روي يكديگر نمايش مي‌دهند.
- چين نا: به اين روش به اصطلاح دفاع شخصي نيز گفته مي‌شود كه با استفاده از تكينيك‌هاي رزمي هر سبكي طراحي مي‌شود كه شامل تكنيك‌هاي قفل مفصل و شناخت نقاط حساس بدن مي‌باشد. اين نوع مبارزه به دليل خطر ناك بودن اجراي آن در مراكز آموزشي صرفاً به صورت تمريني كار مي‌شود.
-تويي شو: تويي شو در لغت به معناي فشردن و هل دادن دست ها مي‌باشد، بخش مبارزات حسي و دروني تاي چي است كه مبتني بر استفاده از انرژي چي مي‌باشد، در اين مبارزات حريفان دائماً در حال شناخت يكديگر هستند به همين دليل به آن هنر شناخت حريف هم مي‌گويند كه اين هنر موجب تجربياتي در شناخت مي‌شود كه در تمام زندگي قابل استفاده‌است. اين نوع مبارزه با استفاده از حس و انرژي دروني صورت مي‌گيرد و مانند شنيدن و پاسخ دادن، دو مبارزه دائماً در حال تمركز بر نيروي دروني يكديگرندو زماني كه يكي از حريفان اعمال نيرو مي‌كند. طرف مقابل به اصطلاح در حال شنيدن و هدايت نيروي حريف است و زماني كه نيروي حريف اعمال شد طرف ديگر به پاسخ دادن و يا اعمال نيرو مي‌پردازد. تا جائيكه يكي از حريفان از موقعيت استفاده كرده و تعادل نفر مقابل را بر هم بزند. اين نوع مبارزه به دليل اين كه افراد به صورت حسي در حال سنجش نيروي يكديگرند، شم مبارزاتي را بالا برده و باعث تقويت نيروي دروني مي‌شود. برخي معتقدند، تويي شو ريشه و منشا پيدايش ورزش جودو مي‌باشد.
تويي شو كاملاً تحت قوانين بين‌المللي انجام مي‌پذيرد و بدون خطر و آسيب ديدگي است و در حال حاضر مسابقات تويي شو در سطوح مختلف بر‌گزار مي‌شود كه موسسه ورزشي ووشو و مطالعات انرژي دروني ايران به صورت فعال در اين مسابقات شركت مي‌كند ؛ اولين مدالهاي جهاني تويي شو در تاريخ ورزش ايران نيز متعلق به استاد حامد كاتوزي مدير اين موسسه مي‌باشد. تمرينات تويي شو نيز مانند ديگر سبكهاي رزمي فرمهايي دارد كه به صورت دو نفره اجرا مي‌شود و كمك به ايجاد مهارت در شناخت حريف و حفظ مركز ثقل خود مي‌كند و حريفان چرخش انرژي و تبادل آن را نيز تجربه مي‌كنند.
ورزش تاي چي در رده ورزشهاي رزمي نرم و دروني قرار دارد و باعث مي‌شود تا عضلات بدن با انجام تمرينات نرم و ساده، انعطاف‌پذير و قوي شوند. تمرينات و نرمشهاي تاي جي چوان با حركات كند، آرام، و معمولاً به صورت گروهي هنگام صبح انجام مي‌شوند. متخصصين اين ورزش معتقدند كه تمرينات تاي جي به صورت دسته جمعي، اثر بهتري نسبت به تمرينات فردي آن دارد. اين ورزش چيني در خود كشور چين از طرفداران زيادي برخوردار است. در ايران علاقه‌مندان به اين رشته در سه بعد قهرماني، همگاني و درماني مي‌پردازند. ورزشكاران تاي جي چوان در دو قالب سنتي و مدرن(مسابقاتي)به فعاليت مي‌كنند. هم اكنون شيوه سنتي و اصيل چن تاي جي و يانگ تاي جي در شهرهاي تهران،اصفهان، سردشت و بندر بوشهر و مشهد بصورت متمركز آموزش داده مي‌شود. بنيانگذار تاي چي در ايران حسين داوودي پناه ملقب به داداشي مي باشد..[۱]